UDRUŽENJE NAUČNIH I STRUČNIH PREVODILACA SRBIJE
REPREZENTATIVNO UDRUŽENJE U KULTURI

Nepostojanje prevodnih ekvivalenata u jeziku prevoda

Lako je prevoditi kada se elementi jedne jezičke sredine poklapaju sa elementima neke druge. Teškoće nastaju kada prevođenjem treba preneti elemente koji se u različitim sredinama, a u okviru iste naučno-stručne oblasti, ne poklapaju. Tada je zadatak prevodioca da, služeći se jezičkim sredstvima ali i poznavanjem vanjezičkog okruženja i određene stručne oblasti, tačno, nedvosmisleno i jasno prenese poruku iz jezika originala.

Nepostojanje odgovarajućeg jezičkog izraza u jeziku prevoda, kako to navodi Miodrag Sibinović1, moguće je prevazići primenom jednog od sledećih prevodilačkih postupaka:

  1. transliteracijom ili transkripcijom,
  2. stvaranjem nove reči (leksički kalk, neologizam, adaptacija),
  3. upotrebom postojeće reči iz jezika prevoda čije značenje je, mada ne istovetno, približno značenju iz originala i
  4. upotrebom postojeće reči iz jezika prevoda čije značenje u potpunosti odgovara značenju iz jezika originala.

Prevođenje stručne literature prevodiocu nameće veliku odgovornost.  Greške koje nastanu u prevodu ove vrste teksta mogu da prouzrokuju materijalnu štetu. Veoma dobro poznavanje stručne oblasti pre svega podrazumeva da prevodilac poseduje intelektualnu sposobnost i odgovarajuće obrazovanje. To mu omogućava da ulazi u stručne detalje različitih grana naučne delatnosti. Poznavanje oblasti o kojoj se u izvornom tekstu govori neophodno je u svim fazama prevođenja – od razumevanja teksta, preko traženja odgovarajućih stručnih izraza i termina u jeziku prevoda, do faze uobličavanja prevoda u tekst koji odgovara originalu.

Drugu poteškoću predstavlja situacija kada su predmet prevođenja informacije o potpuno novim naučnim dostignućima za koja u jeziku prevoda još ne postoji ekvivalentna leksika. Prevođenje informacija o sasvim novim naučnim ili stručnim saznanjima za koja na jeziku prevoda nema uvek odgovarajuće terminologije, primorava prevodioca da rešava terminološke probleme sam ili u saradnji sa stručnjacima iz odgovarajuće oblasti. Upotreba stručne literature i odgovarajućih rečnika, uz konsultaciju sa stručnjacima, ujedno je i najefikasnije rešenje za ovu vrstu prevodilačkog problema.

Na osnovu pomenutog, teško je složiti se sa bilo kojom definicijom prevođenja koja za osnovu ima tezu da je prevođenje isključivo u domenu lingvistike. Osnovna odlika prevodilačkog posla jeste istraživanje značenja. Stoga se može smatrati da je analiza smisaonog sadržaja, semantička analiza teksta i očuvanje ispravnosti njegove formalno-gramatičke strukture, važan prevodilački zadatak.

Literatura:

1 Sibinović, M. Tehnika prevođenja, Zavod za Udžbenika i nastavna sredstva, Beograd, 1990.

Autor članka:

Scroll to Top